Chào bác sỹ! Tôi năm nay 70 tuổi. Trong lần khám sức khỏe gần đây, bác sỹ thông báo tôi bị gan nhiễm mỡ. Tôi không hút thuốc, không uống rượu. Liệu có phải tôi mắc bệnh do ăn nhiều đồ ngọt không? Mong bác sỹ tư vấn giúp tôi! Tôi cảm ơn bác sỹ!
TS. Martin Scurr – Trưởng ban Biên tập chuyên mục Y tế cho tờ Daily Mail, trả lời:
Chào bạn!
Ngoài rượu bia thì còn có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ. Trường hợp của bạn là một ví dụ điển hình. Gan nhiễm mỡ không do rượu là tình trạng viêm do tích lũy mô mỡ ở trong gan, xảy ra ở những người không uống rượu. Các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ không do rượu nhưng họ nhận thấy bệnh thường gặp hơn ở những người bị đái tháo đường, béo phì và đề kháng insulin.
Kháng insulin là một trạng thái trong đó các tế bào của cơ thể không đáp ứng đầy đủ insulin, một hormone sản xuất bởi tuyến tụy. Việc kháng insulin đã được chứng minh là làm tăng dự trữ mỡ gan và làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu.
Ngoài đề kháng insulin thì thói quen ăn đồ ngọt cũng có thể là nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ. Tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu có thể được chẩn đoán bằng siêu âm.
Gan có nhiệm vụ vô cùng quan trọng là chuyển hóa các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể sống, trong đó có đường. Đường phổ biến có 2 loại: Glucose và Fructose. Glucose là một loại đường đơn, được cơ thể hấp thụ trực tiếp để tạo năng lượng, giúp duy trì các hoạt động sống và nó có nhiều trong các loại thực phẩm tự nhiên.
Sau khi được hấp thụ vào máu từ hệ tiêu hóa, glucose sẽ kích thích tuyến tụy tiết hormone insulin giúp vận chuyển glucose đến các tế bào để tạo năng lượng đồng thời giúp kiểm soát lượng đường trong máu ở mức ổn định.
Fructose thì ngược lại, cơ thể không có khả năng tự sản xuất. Nhưng mỗi ngày, thông qua chế độ ăn uống (thức ăn nhanh, bánh kẹo, soda, nước ngọt có ga…) chúng ta đang đưa fructose vào người theo đường máu đưa trực tiếp đến gan. Và gan là cơ quan duy nhất có thể chuyển hóa fructose.
Nếu chỉ tiêu thụ một lượng fructose ở mức vừa phải (một ít trong trái cây tươi) gan sẽ thực hiện tốt vai trò chuyển hóa. Nhưng ngược lại nếu ăn quá nhiều đồ ngọt thì nó sẽ làm cho gan hoạt động liên tục dẫn đến quá tải. Đặc biệt, khi năng lượng đang bị dư thừa gan sẽ chuyển đổi fructose thành chất béo. Lượng chất béo tích tụ nhiều trong gan sẽ gây nên bệnh gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, tiêu thụ quá nhiều fructose cũng góp phần làm tăng đề kháng insulin của cơ thể, cũng là một nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ.
Gan nhiễm mỡ không do rượu thường không có triệu chứng điển hình nên mọi người thường phát hiện bệnh muộn. Ở mức độ nhẹ, người bệnh dường như không cảm nhận được sự thay đổi gì đang diễn ra trong cơ thể mình. Khi bị gan nhiễm mỡ nhẹ, người bệnh có thể bị đau sườn phải phải nhưng dấu hiệu này hay bị bỏ qua. Đa phần người bệnh chỉ phát hiện bệnh khi kiểm tra sức khỏe. Gan nhiễm mỡ nặng có thể tiến triển thành xơ gan, suy gan.
Nếu bị gan nhiễm mỡ nhẹ, người bệnh không cần phải điều trị vì tình trạng này có thể không gây hại gì. Tuy nhiên, bạn cần phải cải thiện lối sống để bệnh không nặng lên. Giảm cân và tập thể dục hàng ngày là phương pháp an toàn và đem lại lợi ích nhiều nhất cho những bệnh nhân bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Phương pháp giảm cân có hiệu quả nhất đối với phần lớn các bệnh nhân là giảm từ 0,5 – 1 kg mỗi tuần và nên giảm cân cho đến khi bệnh ổn định và không để tăng cân trở lại. Chú ý tầm soát ung thư gan nếu bệnh đã diễn tiến đến giai đoạn xơ gan.
Chúc bạn và gia đình sức khỏe!
